Sukob u Nagorno-Karabahu utihnuo je 10. novembra. Vodile su se krvave bitke od 27. septembra, a i Azerbejdžan i Jermenija su napumpavale broj poginulih u redovima neprijatelja, kao i broj uništene vojne tehnike i infrastrukture.
Po svemu sudeći, Jermeni su prema novom sporazumu o prekidu rata potpuni gubitnici. Ostali su bez polovine Nagorno-Karabaha i izgubili su regione koji su bili izvan Nagorno-Karabaha, ali pod kontrolom jermenskih Snaga odbrane Arcaha (ADA).
Jermeni Arcaha sada su povezani sa svojom maticom Jermenijom putem Lačinskog koridora i to je sve. Stepanakert je ostao pod njihovom kontrolom, dok je drevni jermenski grad Šuši pao u ruke Azera.
U ruke Azera su pali i brojni drevni manastiri Jermenske apostolske crkve, pa sada pojedini glasovi iz Bakua govore o istoriji ovih objekata. Tako se na tviteru oglasio i Anar Karimov, aktuelni ministar kulture u vladi Azerbejdžana. On je poreklo jermenskih manastira pripisao drevnim albanskim plemićkim porodicama sa Kavkaza.
Manastir Kudavang je jedno od najboljih svedočanstava drevne civilizacije kavkaske Albanije. Građen od 9. do 13. veka, a na inicijativu supruge albanskog princa Vakhtanga u regionu Kalbajara u Azerbejdžanu, ovaj kompleks se sastoji od crkve Arzu Katun, crkve Hasan, bazilike i 2 kapele – rekao je Karimov.
On je dodao da su monaški kompleks Kudavang kasnije okupirale jermenske oružane snage 1992. godine i da je bio “podvrgnut izmenama i falsifikovanjima s ciljem promene porekla i karaktera kršeći UNESKO-vu Hašku konvenciju iz 1954. godine”.
Sada će oslobađanjem regije Kalbajar u Azerbejdžanu od jermenske okupacije, zvona, krstovi i poznati albanski kameni krstovi iz manastira Kudavang biti ilegalno premešteni u Jermeniju. To je grubo kršenje UNESKO-ve Konvencije o nezakonitom izvozu kulturnih dobara iz 1970. godine – rekao je Karimov.
Ovom izjavom ministar Karimov je probudio duhove prošlosti i naveo mnoge istoričare, posebno one na Balkanu da ponovo preispitaju poreklo Albanaca. Bilo je više teorija o njihovim korenima, prapostojbini, posebnosti albanskog jezika koji se umnogome razlikuje od svih ostalih na Balkanu, tj. nema ama baš nikakve dodirne tačke ni sa jednim na Balkanu.
Ostaje nam da ponovo postavimo pitanje: Ko su Albanci? Odakle oni na Balkanu, južnoj srpskoj pokrajini Kosovu i Metohiji, Severnoj Makedoniji, Grčkoj i Crnoj Gori?
Tvrde da su Iliri. Nisu nas ubedili u to, a mnogi istoričari su govorili da su upravo dovedeni sa Kavkaza i nastanjeni na Balkan kako bi služili kao odani ratnici Vizantije, kasnije i Mlečana. Ko je Skenderbeg? Srbin naravno. Iz srpske plemićke porodice Kastriotovića, a Albanci ga svojataju i prisvajaju kao svog junaka i vladara, kao što su ukrali i grb sa zastave Nemanjića.
Poznata je kavkaska teorija o njihovom poreklu koju zastupaju pre svega istoričari poput Jovana Deretića, Gojka Vukčevića, Slavenka Terzića. Ta teorija ovako glasi:
– Najstariji zapisi govore o državi zvanoj Kavkaska Albanija na jugu. Severni delovi su bili konfederacija paganskih plemena. U prvom veku posle Hrista Kavkaska Albanija je vladala
današnjim Azerbejdžanom. Borili su se sa Rimljanima i Persijancima i rano su prešli na hrišćanstvo. Teritorija ove države se danas je teritorija ruske republike Dagestan.
Albanija na Kavkazu nalazila se na istočnim padinama te planine do Kaspijskog mora, pokrajina Širvan, savremeni Azerbejdžan i Dagestan. Severno od Albanije nalazila se zemlja Alana, severno-zapadno su bili Iberi, a zapadno i južno od reke Kur Jermeni. Postojao je jedan grad pod imenom Albana na obali Kaspijskog mora između savremenih gradova Divičija i Derbenta.
