Misterija velikih gvozdenih alki i obruča na Kozari, koji su navodno u drevno doba služili divovima za vezivanje lađa, okupirala je Prijedor i izazvala polemike po gradskim kuloarima, kafanama i frizerskim salonima.
Zastupnici ove teorije ističu da su alke utiskivane u kozaračke stene u vreme Panonskog mora, kada su na ovoj planini postojale luke.
– Za alke su vezivani veliki brodovi, a postoje i pretpostavke da su ih pravili divovi kao drevni brodari i moreplovci – uvereni su ovi stanovnici grada na Sani koji otkrivaju da alke postoje i na drugim planinama, visovima i nepristupačnim stenama.
Sve se namerno krije
– Na Grmeču, brdima oko Vogošće, između Breze i Vareša, kod Dubrovnika i na nekoliko mesta u istočnoj Bosni. Ima ih i na Bjelašnici i Vlašiću, Vranici, Prenju, Veležu, zatim na Majevici, Bukovici kod Travnika, iznad Stoca… Ovo treba da se ispita jer postoje sumnje da se sve namerno krije kako se ne bi dokazalo da su Srpska i BiH prapostojbina ljudi i divova – napominju naši sagovornici.
Prijedorčanin Mirko Šurlan navodi da gde ima dima, ima i vatre.
Naime, burlaci su bili ljudi koji su nekada ručno vukli obalama brodove, međutim, više smatram da su alke i obruči zapravo služili da se za njih privežu razni robijaši ili robovi.
Mada, i to treba dokazati – ocenjuje ovaj penzionisani administrativni službenik, a njegovu teoriju o vezivanju prestupnika i zatvorenika delimično podržava i Mihajlo Pečuh, mladi bloger portala „Prijedor24h“, koji otkriva da o alkama po gradu pričaju stariji ljudi, radnici u šumama i oni koji žive na Kozari.
– S druge strane, ja od samog početka govorim da je to nemoguće. Jednostavno, Panonsko more je vodeno prostranstvo koje se nalazilo na prostoru Panonske nizije pre oko 30 miliona godina.
Nestalo je pre oko 600 hiljada godina i bilo je zaliv Paratetisa kao dela velikog praokeana Tetisa. U tom smislu, nije bilo dovoljno blizu da bi postojao valjan razlog da se alke prave na Kozari ako brod do njih ne može doći – objašnjava Pečuh, koji ne tvrdi da alke ne postoje.
Ostrvo u drevnom okeanu
I Dragan Romčević, direktor Nacionalnog parka „Kozara“ kaže da nije video alke koje su ovih dana glavna tema u Prijedoru.
– Kozara je pre nekih 50.000 godina bila ostrvo u drevnom okeanu Paratetisu. S povlačenjem Panonskog mora, nastale su obale, pa su to ljudi proizvoljno povezali. Međutim, čak i da postoje, alke ne mogu biti iz tog perioda – zaključuje Romčević.
Karlica: Još nam samo fale vanzemaljci!
